Waarom tijd soms sneller lijkt te gaan
Iedereen kent het gevoel: de ene werkdag lijkt maar niet om te gaan, terwijl een gezellige avond met vrienden voorbij vliegt. Toch tikt de klok elke seconde even snel. Hoe kan het dan dat tijd soms langzamer of juist sneller lijkt te verlopen? Dit heeft alles te maken met hoe ons brein informatie verwerkt.
Tijd is in de natuur een vaste maat, maar tijdsbeleving is dat niet. Onze hersenen maken als het ware een soort samenvatting van wat we meemaken. Op basis van die samenvatting bepalen we achteraf of iets lang of kort heeft geduurd. Dat zorgt voor verrassende verschillen tussen de tijd op de klok en de tijd in ons hoofd.
De rol van aandacht en verveling
Als je je verveelt, voel je elke minuut
Wanneer je je verveelt, heb je veel aandacht voor de tijd zelf. Je kijkt regelmatig op de klok, telt minuten en vraagt je af wanneer iets eindelijk voorbij is. Omdat je brein weinig afleiding heeft, registreert het elk klein moment. Achteraf voelt zo’n periode daardoor lang, ook al was het objectief gezien helemaal niet zo lang.
Een schoolles die je niet interessant vindt, wachten op de bus of in de rij bij de kassa zijn typische voorbeelden. Je hersenen krijgen weinig nieuwe prikkels, maar besteden wel veel aandacht aan het verstrijken van de tijd. Hierdoor lijkt de dag zich eindeloos uit te rekken.
Als je opgaat in iets, vergeet je de klok
Het omgekeerde gebeurt wanneer je helemaal opgaat in een activiteit. Denk aan een spannend spel, een boeiend gesprek of een creatieve hobby. Je aandacht gaat volledig naar wat je aan het doen bent en nauwelijks naar de tijd. Je registreert minder bewuste “tijdsmomenten” en daardoor lijkt de periode achteraf korter dan hij was.
Dit fenomeen wordt ook wel een flow genoemd. In een flow-toestand verlies je het gevoel van tijd, omdat je precies genoeg uitdaging hebt en niet bezig bent met piekeren of vervelen. Voor je gevoel is de avond zo voorbij, terwijl je misschien uren geconcentreerd bezig bent geweest.
Waarom drukke periodes korter lijken
Veel nieuwe ervaringen, korte herinnering
Op drukke dagen maak je vaak veel verschillende dingen mee. Gek genoeg kan zo’n dag achteraf kort voelen, omdat je hersenen een compacte samenvatting maken van al die indrukken. Er ontstaat een helder verhaal in je geheugen: je weet ongeveer wat er allemaal is gebeurd, maar niet elk detail.
Bij een rustige, eentonige dag zijn er juist weinig hoogtepunten. Toch voelt zo’n dag achteraf soms langer, omdat de verveling en het herhalen van dezelfde handelingen in je geheugen blijven hangen. De verhouding tussen saaie en interessante momenten kan bepalen hoe lang een dag voor jou lijkt.
Kun je je tijdsbeleving beïnvloeden
Meer bewust leven, andere ervaring van tijd
Je kunt je innerlijke klok niet stilzetten, maar je kunt wel spelen met je beleving van tijd. Door bewust vaker iets nieuws te doen, breek je de sleur. Een andere route naar je werk nemen, een nieuw recept koken of een korte wandeling zonder telefoon kunnen een dag achteraf rijker en voller laten voelen.
Ook helpt het om je aandacht te trainen. Als je leert om meer in het moment te zijn, bijvoorbeeld door even stil te staan bij wat je ruikt, hoort en ziet, voelt de tijd minder alsof hij door je vingers glipt. Zo verander je niets aan de klok, maar wel aan hoe jij diezelfde minuten en uren ervaart.
