Inleiding
Het is een veelvoorkomend verschijnsel in de keuken: je legt kaas op een gerecht en schuift het in de oven, en al snel zie je hoe de kaas mooi begint te smelten en bruinen. Maar als je hetzelfde gerecht in de magnetron opwarmt, blijft de kaas vaak hard of smelt slechts gedeeltelijk. Wat is hier de oorzaak van? Dit artikel legt uit waarom kaas in de oven wel smelt en in de magnetron soms niet.
Het verschil tussen oven en magnetron
Om te begrijpen waarom kaas anders reageert in een oven dan in een magnetron, moet je kijken naar de manier waarop beide apparaten verwarmen. Een oven verwarmt de lucht in de ovenruimte, en die warme lucht zorgt ervoor dat alles aan de buitenkant van het gerecht gelijkmatig wordt verwarmd. Hierdoor stijgt de temperatuur langzaam maar zeker, wat ideaal is om ingrediënten zoals kaas geleidelijk te laten smelten.
Een magnetron daarentegen gebruikt elektromagnetische straling om watermoleculen in het eten doen te trillen. Deze trillingen zorgen voor opwarming van het voedsel van binnenuit. Vaste en vettige stoffen zoals kaas bevatten relatief weinig water, waardoor ze minder goed opwarmen in de magnetron. Hierdoor kan de kaas wel wat warm worden, maar niet voldoende smelten zoals in een oven.
Waarom smelt kaas wél in de oven?
Kaas bestaat grotendeels uit vetten en eiwitten. Om goed te kunnen smelten, moet de temperatuur van de kaas tot boven een bepaald smeltpunt komen, dat rond de 60 à 70 graden Celsius ligt, afhankelijk van de kaassoort. In een oven wordt dit smeltpunt gemakkelijk bereikt omdat de warmte van buitenaf diep in de kaas kan doordringen. Hierdoor ontstaat de typische vloeibare, bubbelende en soms goudbruine laag gesmolten kaas waar veel mensen dol op zijn.
Bovendien zorgt de droge warmte in de oven ervoor dat vocht uit de kaas verdampt, waardoor de structuur van de gesmolten kaas verandert. Dit is ook de reden waarom kaas in de oven soms krokant wordt aan de randen.
Waarom smelt kaas niet goed in de magnetron?
Omdat de magnetron vooral watermoleculen verwarmt, en kaas relatief weinig water bevat, wordt de kaas vaak niet evenwichtig warm. Hierdoor kan het zijn dat de kaas van binnen nog koud is terwijl de bovenkant begint te smelten. Ook gebeurt het regelmatig dat de kaas uitdroogt of rubberachtig wordt, omdat het vet in de kaas sneller opwarmt dan de rest van de substantie en kan gaan scheiden van de eiwitten.
Een ander probleem is dat de magnetron geen bruiningseffect heeft. De kaas wordt dus niet mooi goudbruin zoals in een oven, wat veel mensen associëren met goed gesmolten kaas. Je mist dat krokante en smaakvolle randje dat een oven wel kan geven.
Tips om kaas beter te smelten in de magnetron
Wil je toch kaas goed laten smelten in de magnetron? Kies dan voor een vochtige kaassoort zoals mozzarella of jonge kaas. Dek het gerecht eventueel af met een magnetronbestendige deksel zodat de hitte beter wordt vastgehouden en de kaas gelijkmatiger wordt verwarmd. Verwarm het gerecht in korte stappen op lagere stand, zodat de kaas langzaam opwarmt en niet meteen uitdroogt of verbrandt.
Toch blijft de oven in de meeste gevallen de beste keuze als je op zoek bent naar die perfecte, gesmolten kaaslaag.
Conclusie
Het verschil tussen de manier van verwarmen in een oven en een magnetron verklaart waarom kaas in de oven wel goed smelt en in de magnetron vaak niet. De oven zorgt voor een gelijkmatige, hogere temperatuur die noodzakelijk is om kaas om te zetten in die smakelijke, gesmolten vorm. De magnetron is minder geschikt voor het smelten van kaas vanwege het lage watergehalte en gebrek aan bruiningseffect. Voor het beste resultaat kies je dus beter voor de oven als je kaas perfect wilt laten smelten.
