De bijzondere geur na een buitje
Veel mensen herkennen het: na een lange droge periode valt eindelijk een buitje en meteen hangt er een heerlijke, frisse geur in de lucht. Deze typische geur heeft zelfs een naam en komt niet zomaar uit het niets. Achter dat fijne frisse luchtje schuilt interessante natuurkunde én scheikunde.
Wat is petrichor precies
De officiële benaming voor de geur na regen op droge grond is petrichor. Dit woord komt uit het Grieks en betekent zoiets als het bloed van de stenen. Wetenschappers gebruikten deze term voor het eerst om de unieke combinatie van geuren te beschrijven die vrijkomt als regen op droge aarde valt.
De rol van planten en oliën
Planten spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van petrichor. Tijdens droge periodes scheiden sommige planten olieachtige stoffen uit. Deze oliën slaan neer op stenen, aarde en andere oppervlakken. Zolang het droog is, merk je daar weinig van. Zodra de eerste regen valt, lossen deze stoffen gedeeltelijk op in het water en komen ze los van de bodem, waardoor ze als geur in de lucht terechtkomen.
Geosmine: de geur van aarde
Naast de oliën van planten is er nog een andere belangrijke speler: geosmine. Dit is een stof die wordt gemaakt door bepaalde bacteriën in de bodem, vooral actinobacteriën. Geosmine geeft die typische aardse geur die je soms ook ruikt als je aan verse grond snuffelt of een pas omgespitte tuin binnenloopt.
Hoe geosmine in de lucht komt
Wanneer de eerste regendruppels op droge aarde vallen, vormen zich kleine luchtbelletjes in de plassen. Deze belletjes nemen piepkleine druppeltjes water met geosmine en andere stoffen mee omhoog. Bij het uiteenspatten van de belletjes worden deze minuscule druppeltjes in de lucht verspreid. Onze neus is extreem gevoelig voor geosmine, waardoor we het al bij heel kleine hoeveelheden kunnen ruiken.
Waarom ruikt regen na droogte sterker
Na een lange periode zonder regen hebben zich relatief veel oliën van planten en geosmine uit bacteriën opgehoopt in de bodem. De ondergrond is dan als het ware verzadigd met geurstoffen. Als er dan eindelijk regen valt, komt een grote hoeveelheid van deze stoffen in korte tijd vrij. Dat verklaart waarom de geur dan zoveel sterker en opvallender is dan na een gewone regenbui in een natte week.
Ook de temperatuur speelt mee
Op warme dagen stijgt de lucht sneller op. Regen die op warme grond valt, zorgt ervoor dat geurige damp en kleine druppeltjes makkelijker omhoog bewegen en zich beter verspreiden. Daardoor lijkt de geur vaak intenser en ruik je hem zelfs al voordat de regenbui jou bereikt.
Waarom we deze geur zo prettig vinden
Veel mensen ervaren de geur van regen na droogte als rustgevend en verfrissend. Mogelijk heeft dit een evolutionaire verklaring: regen betekent water en daarmee leven, groei en voedsel. Onze hersenen zouden die geur daarom onbewust koppelen aan iets positiefs. Of je het nu wetenschappelijk bekijkt of niet, de volgende keer dat je die heerlijke regenlucht ruikt, weet je precies wat er in de lucht hangt.
