Een veelgemaakte taalfout in het Nederlands
De Nederlandse taal zit vol met lastige werkwoordsvormen en vervoegingen. Eén van de meest gemaakte fouten is het onderscheid maken tussen ‘gebeurd’ en ‘gebeurt’. Deze twee woorden lijken sterk op elkaar, maar worden in een compleet andere context gebruikt. Op social media, in e-mails en zelfs op officiële websites zie je regelmatig dat deze woorden door elkaar worden gebruikt. In dit artikel leggen wij precies uit wat het verschil is en hoe je deze fout in het vervolg kunt voorkomen.
Wat betekent ‘gebeurt’?
De tegenwoordige tijd
‘Gebeurt’ is de tegenwoordige tijd van het werkwoord ‘gebeuren’. Het wordt gebruikt als iets op dit moment plaatsvindt. Denk aan een zin zoals: “Er gebeurt iets vreemds in het huis.” In dit geval vindt de handeling op het moment van spreken plaats. Het is ook belangrijk op te merken dat ‘gebeurt’ alleen gebruikt wordt bij de derde persoon enkelvoud, zoals in: “Wat gebeurt er als je water kookt?”
Wat betekent ‘gebeurd’?
De voltooid deelwoord vorm
‘Gebeurd’ is het voltooid deelwoord van het werkwoord ‘gebeuren’. Het wordt meestal gebruikt in combinatie met een hulpwerkwoord zoals ‘is’ of ‘heeft’. Een voorbeeld hiervan is: “Er is iets ergs gebeurd.” In dit geval praat je over iets dat al voorbij is. Het voltooid deelwoord wordt dus gebruikt om te verwijzen naar zaken die in het verleden zijn gebeurd.
Wanneer gebruik je welk woord?
Als je wilt weten welk woord je moet gebruiken, stel jezelf dan de vraag: “Spreek ik over het heden of over het verleden?” Als je spreekt over iets wat nu plaatsvindt, gebruik dan ‘gebeurt’. Gaat het over iets dat al heeft plaatsgevonden, dan is ‘gebeurd’ bijna altijd de juiste vorm. Ook helpt het om het hulpwerkwoord in de zin te herkennen. Zie je een werkwoord als ‘is’, ‘heeft’ of ‘was’? Dan heb je vaak te maken met een voltooid deelwoord, en dus gebruik je ‘gebeurd’.
Voorbeelden ter verduidelijking
Juiste toepassingen
- “Wat gebeurt er als je suiker in thee doet?” (heden)
- “Er is gisteren een ongeluk gebeurd.” (verleden)
- “Dat gebeurt elke dag in dit dorp.” (heden)
- “Wat er vorige week is gebeurd, is onacceptabel.” (verleden)
Veelvoorkomende fouten
Een fout die vaak voorkomt is het combineren van een hulpwerkwoord met ‘gebeurt’. Een zin als “Er is iets belangrijks gebeurt” is onjuist. Omdat hier het hulpwerkwoord ‘is’ staat, moet de juiste vorm ‘gebeurd’ zijn. Een andere fout is omgekeerd: “Wat gebeurd er nu?”. Omdat dit een zin in de tegenwoordige tijd is, hoort het ‘gebeurt’ te zijn.
Tot slot
Het verschil tussen ‘gebeurt’ en ‘gebeurd’ is niet lastig als je weet waar je op moet letten. Onthoud dat ‘gebeurt’ hoort bij de tegenwoordige tijd en ‘gebeurd’ bij zaken die al hebben plaatsgevonden. Met deze uitleg kun je voortaan met meer vertrouwen schrijven in correct Nederlands.
