Het bijzondere moment dat regen gaat vallen
Je kent het vast: een warme, droge dag waarop het opeens begint te regenen. Zodra de eerste druppels de grond raken, ruik je een herkenbare, frisse geur. Veel mensen vinden deze geur prettig, maar we staan er zelden bij stil waar die precies vandaan komt. Toch is er een verrassend duidelijk en interessant verhaal achter dit alledaagse verschijnsel.
De geur van regen heeft zelfs een naam gekregen van wetenschappers. Met een combinatie van natuurkunde, biologie en een beetje chemie is goed uit te leggen waarom regen op warme dagen anders en sterker ruikt dan op koele, natte dagen.
Wat is petrichor precies
De specifieke geur die je ruikt als regen op droge grond valt, heet petrichor. Deze term is in de vorige eeuw bedacht door twee onderzoekers die wilden begrijpen waarom mensen die geur overal ter wereld herkennen. Petrichor ontstaat niet door het water zelf, maar door stoffen die al op de grond en in de lucht aanwezig zijn.
Olieachtige stoffen uit de bodem
In droge periodes produceren bepaalde planten olieachtige stoffen die in de bodem en op stenen terechtkomen. Deze stoffen hechten zich aan stofdeeltjes en kleine poriën in de grond. Zolang het droog is, blijft alles rustig liggen. Zodra de eerste regendruppels vallen, slaan die op de grond en nemen kleine belletjes lucht met zich mee omhoog. In die luchtbelletjes zitten de vastgezette geurstoffen, die vervolgens in één klap in de lucht terechtkomen. Dat geeft de herkenbare, aardse regenlucht.
De rol van bacteriën in de grond
Niet alleen planten spelen een rol. In de bodem leven enorm veel bacteriën, waaronder actinobacteriën. Deze micro-organismen maken een stof aan die geosmine heet. Geosmine heeft een sterke, aardse geur waar mensen erg gevoelig voor zijn, zelfs in heel lage concentraties. Als de regen de grond raakt, komt ook deze stof makkelijker vrij in de lucht. De combinatie van oliën van planten en geosmine van bacteriën vormt samen de typische petrichor-geur.
Waarom regen sterker ruikt op warme dagen
Op warme dagen is de grond vaak droger en ligt er meer stof op straat, dakpannen en stenen. Dat betekent dat er meer geurstoffen zijn die kunnen loskomen zodra de eerste druppels vallen. De warmte zorgt er ook voor dat lucht sneller in beweging komt, waardoor de geuren zich vlug door je omgeving verspreiden. Daarom ruik je de eerste regen op een zomerse dag vaak al voordat je echt nat wordt.
Daarnaast kan warme lucht meer waterdamp vasthouden. Als het dan eindelijk regent, ontstaat er een mengsel van vochtige lucht en vrijgekomen geurstoffen dat sterk opvalt tegen de droge lucht van daarvoor. Je hersenen registreren dat contrast en koppelen het aan de frisse, opgeluchte sfeer die vaak bij een buitje hoort.
Waarom we die geur zo prettig vinden
Er zijn verschillende ideeën over waarom veel mensen de geur van regen aangenaam vinden. Mogelijk speelt evolutie een rol: voor onze voorouders was regen belangrijk voor drinkwater en oogsten, dus een positieve reactie op die geur kon nuttig zijn. Ook speelt herinnering mee. De combinatie van verkoeling, minder stof in de lucht en het geluid van regen roept vaak een gevoel van rust op. Zo wordt petrichor onbewust verbonden met schone lucht, afkoeling en een moment van pauze in de dag.
