Wat gebeurt er in de lucht als het gaat regenen
Veel mensen kennen het gevoel: het begint net te druppelen na een lange droge periode en ineens ruikt de buitenlucht anders. Frisser, dieper en voor veel mensen zelfs heel prettig. Dit is geen verbeelding, maar heeft alles te maken met natuurkundige en chemische processen in de lucht en op de grond.
De lucht zit vol met kleine deeltjes, zoals stof, pollen en restjes uitlaatgassen. Tijdens een droge periode blijven die deeltjes gewoon hangen of zakken ze langzaam neer op bladeren, stenen en de straat. Zodra het gaat regenen, slaan de regendruppels door die laag heen. Ze nemen een deel van de deeltjes mee, waardoor de lucht schoner en frisser aanvoelt.
Daarnaast koelt de lucht tijdens een bui vaak een beetje af. Koudere lucht bevat minder geuren dan warme lucht, maar doordat de regen allerlei stoffen losmaakt uit de bodem en planten, komen er juist nieuwe geuren vrij. Die combinatie zorgt voor het herkenbare regenluchtgevoel.
Wat is petrichor en waarom ruikt het zo herkenbaar
De geur van droge grond die nat wordt
De officiële naam voor de typische geur van regen op droge grond is petrichor. Deze term wordt gebruikt door wetenschappers om het mengsel van geuren te omschrijven dat ontstaat als regen op een droge bodem valt. In de grond zitten namelijk allerlei organische stoffen die door planten en micro-organismen zijn geproduceerd. Tijdens een droge periode hopen deze stoffen zich op in de bovenste laag van de bodem.
Wanneer de eerste regendruppels vallen, raken ze de grond met behoorlijk wat snelheid. Door die klap ontstaan er minuscule luchtbelletjes in kleine poriën van de bodem. Die bellen schieten vervolgens omhoog en knappen in de lucht. Daarbij verspreiden ze heel kleine druppeltjes met geurstoffen erin. Jouw neus vangt die druppeltjes op als de typische, warme geur van natte aarde.
De rol van bacteriën in de regenlucht
Een belangrijke speler bij petrichor is een bacteriesoort uit de bodem: actinobacteriën. Deze micro-organismen maken een stof aan die geosmine heet. Geosmine heeft een heel herkenbare, aardse geur en mensen blijken daar extreem gevoelig voor te zijn. Zelfs in hele lage concentraties kunnen we het al ruiken.
Geosmine wordt vooral actief als de bodem na droogte weer nat wordt. De regen helpt de stof uit de grond de lucht in, waar hij zich mengt met andere geuren van planten en bomen. Zo ontstaat de volle, complexe regenlucht die veel mensen associëren met bos, natuur of een zomerse bui.
Waarom ruikt regen in de stad anders dan in de natuur
Regen in een bos ruikt meestal anders dan regen in een drukke straat. Dat komt doordat er op elke plek andere stoffen worden losgemaakt. In de natuur spelen natte aarde, bladeren, hars van bomen en plantenresten de hoofdrol. In de stad komen daar extra elementen bij, zoals asfalt, beton en resten van uitlaatgassen.
Op warme dagen kunnen wegen en gebouwen behoorlijk opwarmen. Vet, rubberresten en andere stoffen hopen zich op het oppervlak op. Zodra de eerste druppels vallen, lossen sommige van die stoffen een beetje op of worden ze losgeweekt. Daardoor kun je in de stad een meer scherpe of soms zelfs wat muffe geur ervaren, vooral als het lang heet en droog geweest is.
Toch blijft ook in de stad petrichor een belangrijk onderdeel van de regenlucht. Plantenbakken, parken en tuinen zorgen ervoor dat de vertrouwde geur van natte aarde zich mengt met de typische stadslucht. Zo krijgt elke plek zijn eigen regenparfum.
