Waarom we de geur van regen herkennen
Veel mensen herkennen het direct: die frisse, bijna geruststellende geur als het begint te regenen na een droge periode. Het is een geur die we moeilijk kunnen omschrijven, maar die we wel meteen koppelen aan regen. Deze typische regenlucht is geen verzinsel van onze neus, maar het resultaat van meerdere natuurkundige en chemische processen.
Onze hersenen verbinden deze geur vaak met verkoeling, schoongewassen straten en even pauze van de hitte. Daardoor roept de geur van regen bij veel mensen een prettig gevoel op. Maar wat ruiken we nu eigenlijk precies als het regent?
Wat is petrichor precies
De officiële naam voor de geur van regen op droge grond is petrichor. Deze term is bedacht door twee onderzoekers in de vorige eeuw en komt uit het Grieks. Vrij vertaald betekent het zoiets als de "essentie van steen". Petrichor beschrijft dus de geur die vrijkomt wanneer regen op droge aarde valt.
In de bodem leven talloze bacteriën en schimmels. Sommige daarvan produceren tijdens droge periodes stoffen om te overleven. Een van die stoffen is geosmine, een molecuul met een uitgesproken aardse geur. Wanneer het eindelijk gaat regenen, wordt deze geosmine door de regendruppels losgemaakt en komt hij in de lucht terecht.
De rol van planten en oliën in de bodem
Niet alleen bacteriën zijn verantwoordelijk voor de regenlucht. Ook planten dragen hun steentje bij. Tijdens droge periodes scheiden sommige planten olieachtige stoffen uit. Deze oliën slaan neer op stenen, bladeren en de grond. Zodra de eerste druppels vallen, worden deze oliën losgeweekt en deels verdampt. Samen met geosmine vormen ze het typische geurboeket dat wij herkennen als de geur van regen.
Hoe regendruppels geur de lucht in slingeren
Regendruppels die op een droog oppervlak vallen, doen meer dan alleen nat maken. Bij de botsing met de grond ontstaan minuscule luchtbelletjes. Deze luchtbelletjes schieten omhoog en barsten aan het oppervlak. Daarbij nemen ze hele kleine druppeltjes water en stofdeeltjes mee de lucht in. Die deeltjes bevatten geosmine en andere geurmoleculen.
Dit proces lijkt een beetje op het openen van een frisdrankflesje, waarbij koolzuurbelletjes aroma mee naar boven nemen. Hoe droger de grond en hoe rustiger de regen, hoe effectiever dit mechanisme werkt. Een zachte buitje na weken van droogte geeft daarom vaak een veel sterkere regenlucht dan een harde plensbui in een natte periode.
Waarom onweer en regen anders ruiken
Soms ruikt het ook speciaal vlak voor een onweersbui. Die geur is weer iets anders dan petrichor. Bij onweer ontstaat ozon, een gas dat een scherpe, bijna metalen geur kan hebben. Deze geur wordt door de luchtstromen soms vooruit geblazen, waardoor je het onweer als het ware al kunt ruiken voordat de eerste druppel valt.
De combinatie van ozon, geosmine en plantaardige oliën zorgt ervoor dat geen enkele regenbui exact hetzelfde ruikt. Toch herkennen onze hersenen al deze varianten als de vertrouwde geur van regen. Zo verandert een ingewikkeld natuurkundig en chemisch spel zich in een alledaagse ervaring die voor iedereen herkenbaar is.
