Waarom we de geur van regen herkennen
Bijna iedereen kent het: je loopt buiten en nog vóór de eerste druppel valt, ruik je dat er regen aankomt. Die herkenbare geur noemen wetenschappers petrichor. Het is een combinatie van verschillende natuurlijke stoffen die vrijkomen als de droge grond in contact komt met water.
Ons brein koppelt deze geur vaak aan verkoeling na een warme dag of aan fijne herinneringen. Daarom ervaren veel mensen de geur van regen als prettig en rustgevend. Maar wat gebeurt er nu precies op de grond en in de lucht als het gaat regenen?
De rol van bacteriën in de bodem
Wat is geosmine
Een belangrijk onderdeel van de regengeur is geosmine. Dit is een stof die wordt aangemaakt door bepaalde bodembacteriën, vooral door actinobacteriën. Deze micro-organismen leven in de aarde en breken dode plantenresten en ander organisch materiaal af. Geosmine heeft zelf al een aardse, beetje muffe geur.
Als de grond lang droog is, blijft geosmine in de bodem zitten. Op het moment dat de eerste regendruppels vallen, slaan ze als het ware op de grond en nemen kleine luchtbelletjes mee omhoog. In die belletjes zitten geosmine-moleculen die vervolgens in de lucht terechtkomen. Daardoor kun jij ze met je neus oppikken.
Waarom we er zo gevoelig voor zijn
De mens blijkt opvallend goed te zijn in het ruiken van geosmine. Sommigen denken dat dit een evolutionair voordeel was. De geur kan namelijk wijzen op water in de buurt, iets wat voor onze voorouders van levensbelang was. Zo kan een simpele regengeur dus een diepere biologische achtergrond hebben.
Olieën van planten en bomen
Planten bereiden zich voor op droogte
Niet alleen bacteriën spelen een rol, ook planten en bomen doen mee. In droge periodes maken veel planten geurige oliën aan. Die oliën helpen tegen uitdroging en beschermen tegen insecten. Ze blijven op bladeren, takken en in de bovenste laag van de bodem zitten, totdat er regen valt.
Wanneer regendruppels deze oppervlakken raken, lossen kleine hoeveelheden van die oliën op in het water en komen verdampt in de lucht terecht. Samen met geosmine vormen ze de typische, frisse regengeur die je vooral goed ruikt na een periode van droogte.
Ozon en de geur van naderend onweer
De frisse lucht voor de bui
Soms ruik je de regen al als de eerste wolken verschijnen, vooral bij een onweersbui. Dat komt door ozon, een gas dat hoog in de atmosfeer voorkomt. Bij onweer kunnen elektrische ontladingen ervoor zorgen dat ozon tijdelijk dichter bij het aardoppervlak komt.
Ozon heeft een scherpe, bijna metalen geur die veel mensen herkennen als de lucht voor een storm. In combinatie met geosmine en plantaardige oliën zorgt dit voor dat typische gevoel van: het gaat zo regenen.
Waarom regen in de stad anders ruikt
Verschil tussen natuur en asfalt
In een bos of weiland ruikt regen vaak anders dan in de stad. Dat komt omdat er in de natuur meer planten, bomen en gezonde bodem zitten die geosmine en oliën leveren. In de stad spelen asfalt, auto-uitlaatgassen en stof een grotere rol. Als het regent, kan de eerste bui juist een mix van stof, rubber en uitlaatdeeltjes losmaken.
Daardoor ervaar je in een natuurlijke omgeving de regengeur meestal als frisser dan in een drukke straat. Toch is het basisprincipe overal hetzelfde: regendruppels brengen verborgen geuren uit de omgeving in de lucht, en jouw neus doet de rest.
