Als je verkouden bent, lijkt je favoriete maaltijd plotseling zijn glans te verliezen. Dat heerlijke gerecht dat je normaal zo vol van smaak vindt, smaakt nu flauw en oninteressant. Dit is een veelvoorkomende klacht bij een verkoudheid en het fenomeen is niet zo mysterieus als het lijkt. De verklaring hiervoor ligt diep verankerd in de manier waarop onze zintuigen samenwerken om de wereld van smaken te ervaren.
De complexe relatie tussen smaak en reuk
Vaak denken we dat 'smaak' uitsluitend door onze tong wordt waargenomen. Hoewel de smaakpapillen op de tong inderdaad de basiscomponenten van smaak – zoet, zuur, zout, bitter en umami – detecteren, is de volledige smaakervaring veel rijker en complexer. Een cruciaal onderdeel van deze ervaring is onze reukzin.
Je neus als smaakversterker
De geuren van voedsel bereiken je neus op twee manieren: via je neusgaten wanneer je inademt, en via een doorgang achter in je keel wanneer je kauwt en slikt. Dit laatste wordt retronasale olfactie genoemd. De vluchtige aroma’s van het voedsel stijgen op naar de reukreceptoren in je neus. Het zijn deze aroma’s die samen met de basissmaken van je tong de unieke en gedetailleerde smaakprofielen vormen die we kennen en waarderen.
Wat gebeurt er als je verkouden bent?
Wanneer je een verkoudheid te pakken hebt, worden je luchtwegen – inclusief je neus en keel – aangetast. Dit heeft directe gevolgen voor je vermogen om te ruiken en daardoor indirect voor je smaakbeleving.
Verstopte neus en ontsteking
Een verkoudheid gaat gepaard met een ontsteking van het slijmvlies in je neus. Dit slijmvlies zwelt op en produceert extra veel slijm, wat resulteert in een verstopte neus. Deze zwelling en overtollige afscheiding blokkeren de doorgang van lucht naar de reukreceptoren die zich bovenin je neusholte bevinden. Zonder dat de geurmoleculen deze receptoren kunnen bereiken, kunnen ze geen signalen naar de hersenen sturen die bijdragen aan de smaakervaring.
Minder lucht, minder geur
De geurmoleculen die nodig zijn om de complexe smaken te creëren, kunnen simpelweg de reukcellen in je neus niet bereiken wanneer je neus verstopt is. Je tong detecteert nog wel zoet of zout, maar de aromatische diepte ontbreekt. Dit verklaart waarom je favoriete maaltijd plotseling smaakloos lijkt.
Zijn je smaakpapillen nog intact?
Het goede nieuws is dat je smaakpapillen zelf meestal niet direct worden aangetast door een verkoudheid. Ze functioneren nog steeds en zijn in staat om de vijf basissmaken te onderscheiden. Het is de combinatie van deze basissmaken met de geuren die de mist in gaat. Zodra je neus weer open is en de ontsteking afneemt, keert je reukvermogen – en daarmee je volledige smaakervaring – doorgaans snel terug.
Wat kun je doen?
Hoewel je het genezingsproces niet direct kunt versnellen, zijn er enkele dingen die je kunt doen om de symptomen te verlichten en je smaak tijdelijk iets te verbeteren. Stomen met heet water kan helpen om je neus te openen. Ook een zoutoplossing neusspray kan verlichting bieden door slijm te verdunnen en de zwelling te verminderen. Voldoende hydratatie is altijd belangrijk bij een verkoudheid. Uiteindelijk is geduld de beste remedie, want je reuk- en smaakvermogen keren terug zodra de verkoudheid verdwenen is.
