Wat gebeurt er als je met je ogen knippert
Je knippert de hele dag door, zonder dat je het zelf merkt. Toch gebeurt er van alles in die fractie van een seconde dat je ogen even dicht gaan. Knipperen lijkt misschien een nutteloze gewoonte, maar het is een slim systeem dat je ogen beschermt, verzorgt en zelfs je zicht scherper houdt.
Bij elke knipperbeweging trekt een groep kleine spiertjes rond je oog samen. Je bovenste ooglid schuift naar beneden, raakt het onderste ooglid kort en gaat direct weer omhoog. Dit duurt meestal minder dan een halve seconde. Tijdens die korte pauze krijgt je brein nauwelijks een ‘black-out’; het vult het beeld automatisch aan, waardoor je geen lichtflitsen of gaten in je zicht ervaart.
Waarom je ogen knipperen zonder dat je het merkt
Bescherming tegen stof en fel licht
De belangrijkste reden dat je knippert, is bescherming. Wanneer er een stofje, vliegje of plotseling fel licht in de buurt van je oog komt, knipper je reflexmatig. Dat gebeurt zo snel dat je er vaak pas achteraf bij stilstaat. Het ooglid werkt dan als een soort gordijn dat je kwetsbare hoornvlies afschermt. Ook bij wind, rook of kou ga je automatisch vaker knipperen omdat je ogen dreigen uit te drogen of geïrriteerd raken.
Verdeling van traanvocht
Elke keer als je knippert, verdeelt je ooglid een dun laagje traanvocht over het oogoppervlak. Dat traanlaagje bestaat uit water, vetten en slijm. Het zorgt ervoor dat je hoornvlies glad blijft, licht goed kan worden doorgelaten en kleine oneffenheden worden opgevuld. Zonder dat laagje zou je zicht wazig worden en zouden je ogen gaan branden en prikken. Ook voedingsstoffen voor het oogoppervlak worden via dit traanvocht aangevoerd.
Hoe vaak knipper je normaal per minuut
Gemiddelde knipperfrequentie
Een volwassene knippert gemiddeld zo’n tien tot twintig keer per minuut. Dat komt neer op duizenden keren per dag. Toch voelt het niet alsof je voortdurend je ogen sluit, omdat je hersenen het beeld tijdens het knipperen gladstrijken. Er zijn ook momenten waarop je juist veel minder knippert, bijvoorbeeld als je ergens heel geconcentreerd mee bezig bent.
Invloed van schermen en vermoeidheid
Als je lang naar een beeldscherm kijkt, halveert je knipperfrequentie vaak. Je staart als het ware naar het scherm, waardoor je ogen sneller uitdrogen. Dat kan zorgen voor branderige ogen, een zanderig gevoel en hoofdpijn. Vermoeidheid heeft juist het tegenovergestelde effect: je gaat vaker en langer knipperen, soms bijna knijpen, omdat je lichaam aangeeft dat het tijd is om te rusten.
Wat als je bijna niet of juist heel vaak knippert
Te weinig knipperen en droge ogen
Te weinig knipperen kan leiden tot droge ogen. Dat merk je bijvoorbeeld als je lang hebt gamen, lezen of werken achter de computer. Het traanlaagje verdampt sneller dan het wordt aangevuld. Simpele oplossingen zijn bewust even wegkijken van het scherm, een korte pauze nemen of een paar keer extra rustig knipperen om het traanvocht weer gelijkmatig te verdelen.
Veel knipperen en mogelijke oorzaken
Heel vaak knipperen kan verschillende oorzaken hebben. Soms is het een onschuldige tic, bijvoorbeeld bij stress of spanning. Ook irritatie door stof, allergie of droge lucht kan ervoor zorgen dat je ogen blijven reageren. In zeldzame gevallen speelt er een neurologisch probleem mee. Als je langdurig extreem veel knippert of pijn hebt rond je ogen, is het verstandig om een arts of optometrist te raadplegen.
