Wat gebeurt er in de lucht als het gaat regenen
Iedereen kent het wel: nog voordat de eerste druppels vallen, ruik je al dat het gaat regenen. Toch ruikt regen lang niet altijd hetzelfde. Soms is de geur fris en schoon, soms juist muf of zelfs vies. Dat heeft alles te maken met wat er in de lucht en op de grond aanwezig is.
Wanneer een buitje nadert, verandert de luchtvochtigheid. De lucht wordt vochtiger en kleine deeltjes in de lucht, zoals stof of pollen, gaan makkelijker bewegen. Tegelijkertijd komt de wind vaak opzetten, waardoor geuren sneller jouw neus bereiken. Je ruikt dus niet alleen regen, maar ook alles wat de regen onderweg tegenkomt.
De frisse regenlucht: petrichor
De geur van droge grond en eerste druppels
De bekende frisse geur na een droge periode heeft een naam: petrichor. Dit ontstaat wanneer regen op droge aarde, stenen of straat terechtkomt. In die droge ondergrond zitten oliën en stoffen die planten en bacteriën eerder hebben achtergelaten.
Bij droogte blijven die stoffen rustig liggen. Zodra de eerste druppels vallen, ontstaan er microscopisch kleine luchtbelletjes in plassen en op het oppervlak. Die belletjes nemen de stoffen mee naar boven en laten ze vrij in de lucht. Jij ruikt dat als een herkenbare, bijna nostalgische regenlucht.
De rol van bacteriën
Een belangrijke stof bij petrichor heet geosmine. Deze wordt onder andere aangemaakt door bepaalde bodembacteriën. Als de regen de grond raakt, komt geosmine vrij en wordt via de lucht naar je neus vervoerd. Onze neus is daar extreem gevoelig voor: we kunnen geosmine al in heel kleine hoeveelheden ruiken. Daarom kan die typische regenlucht soms zo sterk lijken, zelfs bij een klein buitje.
Waarom regen ook vies kan ruiken
Geuren uit de stad en het verkeer
Regen valt nooit op een volledig schone wereld. In steden zitten er bijvoorbeeld uitlaatgassen, rubberdeeltjes van banden en fijnstof op de straat. Als het lang droog is geweest, hoopt dat zich op het wegdek en op daken en balkons. Zodra het begint te regenen, lost een deel van die vervuiling op in het regenwater en komt de geur los.
Daarom kan regen in een drukke straat een totaal andere geur hebben dan regen in een rustig bos. In de stad ruik je eerder een mengsel van nat asfalt, uitlaatgassen en soms zelfs een lichte rioollucht, terwijl je in de natuur vaker aarde, bladeren en planten ruikt.
Rioollucht en stilstaand water
Regent het hard, dan kunnen riolen en putten tijdelijk overbelast raken. Lucht uit het riool kan dan naar buiten ontsnappen. Deze lucht bevat zwavelverbindingen en andere stoffen die snel als vies worden ervaren. Ook stilstaand water in sloten of vijvers kan bij regen een sterke geur afgeven, zeker als er veel rottend plantenmateriaal of algen in zitten.
Waarom iedereen regen anders ervaart
Neus, herinneringen en omgeving
Niet iedereen ruikt regen op dezelfde manier. Sommige mensen zijn gevoeliger voor bepaalde geuren dan anderen. Ook herinneringen spelen mee. Als je als kind vaak buiten speelde zodra het begon te regenen, kun je de geur nu als extra fijn ervaren. Iemand die regen vooral koppelt aan files of lekkage in huis, kan het juist minder prettig vinden.
Daarnaast maakt je omgeving een groot verschil. Regen in een bos, aan zee, in een dorp of in een drukke stad: elke plek heeft zijn eigen mengsel van geuren. Regen is dus nooit maar één geur, maar een hele collectie van geuren die samen een herkenbare ervaring vormen.
