Wat lijm eigenlijk is
Lijm lijkt misschien gewoon een plakkerig goedje in een tube, maar er zit veel techniek achter. In de basis is lijm een stof die twee oppervlakken met elkaar verbindt. Dat kan hout, papier, metaal, kunststof of zelfs huid zijn, zoals bij wondlijm. De lijm zelf vormt een laagje tussen de materialen en zorgt ervoor dat ze aan elkaar blijven zitten.
Veel lijmen bestaan uit drie onderdelen. Het bindmiddel is het belangrijkste, dat is de stof die hard wordt en de verbinding maakt. Oplosmiddelen of water zorgen ervoor dat de lijm smeerbaar blijft, maar verdampen later. Soms zitten er ook hulpstoffen in, bijvoorbeeld om de lijm flexibeler of juist harder te maken.
Waarom lijm blijft plakken
Hechting aan het oppervlak
Dat lijm plakt, komt doordat de lijm zich hecht aan het oppervlak van het materiaal. Op microscopisch niveau is een oppervlak helemaal niet glad. Er zitten kleine putjes, ribbeltjes en scheurtjes in. Lijm vloeit in die oneffenheden en grijpt zich daar als het ware vast. Hoe beter de lijm in die kleine gaatjes kan komen, hoe sterker de verbinding wordt.
Daarom werkt lijm vaak beter als je een oppervlak eerst licht opschuurt. Door schuren maak je meer kleine krasjes, waardoor er meer plek is voor de lijm om zich in vast te zetten.
Aantrekkingskracht tussen moleculen
Naast die mechanische verankering speelt er nog iets anders. Moleculen in de lijm en in het materiaal oefenen krachten op elkaar uit. Dat zijn heel kleine aantrekkingskrachten, maar er zijn er zó veel dat het samen een sterk effect geeft. Dit heet adhesie. De kracht binnen de lijmlaag zelf heet cohesie. Voor een goede lijmverbinding heb je allebei nodig.
Waarom sommige lijmen weer loslaten
Verkeerde lijm voor het materiaal
Niet elke lijm past bij elk materiaal. Houtlijm is bijvoorbeeld gemaakt voor poreuze materialen zoals hout en karton. Op glad plastic houdt hij vaak slecht. Superlijm hecht juist goed op veel harde, gladde materialen, maar kan bros worden en loslaten als er veel beweging in zit. Gebruik je de verkeerde lijm, dan is de hechting zwak en laat de boel sneller los.
Te veel of te weinig lijm
Ook de hoeveelheid lijm speelt mee. Een dun, gelijkmatig laagje werkt meestal het beste. Gebruik je veel te veel lijm, dan kan zuurstof er niet goed bij en droogt de binnenkant niet goed uit. Bij te weinig lijm wordt het contactoppervlak te klein en breekt de verbinding sneller.
Invloed van temperatuur en vocht
Temperatuur, water en zonlicht hebben ook invloed. Sommige lijmen worden zacht bij warmte of juist broos bij kou. Andere reageren slecht op vocht en laten los als ze nat worden. Daarom zijn er speciale buitenlijmen en watervaste houtlijmen ontwikkeld. Kies je een lijm die niet geschikt is voor de omstandigheden, dan gaat de verbinding minder lang mee.
Hoe je lijmverbindingen langer laat houden
Wil je dat iets goed vast blijft zitten, dan helpt het om een paar eenvoudige stappen te volgen. Maak de oppervlakken altijd zo schoon mogelijk, bijvoorbeeld met een beetje alcohol, zodat vet en stof weg zijn. Kies een lijmsoort die past bij de materialen en de situatie, zoals houtlijm voor hout, montagekit voor zware klussen en secondenlijm voor kleine, harde onderdelen. Geef de lijm ook echt de tijd om uit te harden, vaak is dat langer dan het eerste ‘vastplakken’ doet vermoeden. Door goed te begrijpen waarom lijm plakt, kun je in het dagelijks leven veel stevigere en nettere reparaties maken.
