Waarom twijfelen mensen tussen kiest en kijst?
De Nederlandse taal zit vol met woorden die op elkaar lijken of waarvan de vervoeging niet altijd voor iedereen vanzelfsprekend is. Een van die woorden is het werkwoord ‘kiezen’. De vervoeging hiervan leidt regelmatig tot twijfel: is het nu ‘kiest’ of ‘kijst’? Vooral bij het schrijven komen mensen vaak in de verleiding om de spelling foutief toe te passen.
De juiste vervoeging van kiezen
Het werkwoord ‘kiezen’ is een onregelmatig werkwoord. In de tegenwoordige tijd vervoeg je het met ‘ik kies’, ‘jij kiest’ en ‘hij/zij kiest’. Het woord ‘kijst’ bestaat helemaal niet in het Nederlands. Het is dus altijd ‘kiest’ als je bijvoorbeeld schrijft: ‘Zij kiest altijd rode appels’.
Vervoeging in de verleden tijd
In de verleden tijd verandert het werkwoord: ‘ik koos’, ‘jij koos’ en ‘wij kozen’. Hier zie je dat het werkwoord een klinkerwissel heeft. Dat is typerend voor veel onregelmatige werkwoorden in het Nederlands. Dit draagt soms bij aan de verwarring over wat nu precies correct is. Maar ook in de verleden tijd komt ‘kijst’ nergens voor.
Waarom 'kijst' toch vaak wordt gebruikt
Het komt regelmatig voor dat mensen fonetisch spellen: ze schrijven een woord zoals ze het horen of denken te horen. Omdat sommige Nederlandse werkwoorden zoals ‘wijzen’ wel ‘wijst’ worden in de derde persoon enkelvoud, denken sommigen dat dat ook geldt voor ‘kiezen’. Maar grammaticaal klopt dit niet, omdat ‘kiezen’ en ‘wijzen’ in een andere vervoegingscategorie vallen.
Andere veelgemaakte fouten bij werkwoordvervoeging
Niet alleen ‘kijst’ is een fout die veel voorkomt. Ook werkwoorden als ‘gebeuren’ (vaak fout gespeld als ‘gebeurt’ waar iets anders had moeten staan) en ‘leiden/lijden’ vormen struikelblokken. Dit geeft aan hoe belangrijk het is om de basisregels van werkwoordspelling goed te kennen.
Zo onthoud je dat het 'kiest' is
Een handige tip is om het werkwoord te vergelijken met andere, goed bekende werkwoorden in dezelfde categorie. Kijk bijvoorbeeld naar ‘lezen’ dat ‘leest’ wordt of ‘verliezen’ dat ‘verliest’ wordt. Deze werkwoorden tonen dat je in de derde persoon enkelvoud een -t toevoegt aan de stam. ‘Kiezen’ volgt ook deze regel en wordt dus ‘kiest’.
Samenvatting: nooit meer ‘kijst’
De correcte spelling is altijd ‘kiest’. Het woord ‘kijst’ komt niet voor in het Nederlands en is dus altijd fout. Door de regels van werkwoordvervoeging toe te passen en vertrouwd te raken met de juiste vormen, kun je dit soort fouten eenvoudig vermijden. Twijfel je? Zoek de stam op of vergelijk het met andere werkwoorden. Oefening baart kunst!
